Ukoliko bi se penzioner koji prima najnižu penziju preselio iz Srbije u Bosnu i Hercegovinu, njemu bi se od dana promene prebivališta obustavila isplata
Zašto neko prima minimalnu, a neko maksimalnu penziju? Zašto nekome pripada iznos manji od najniže penzije? I jesu li isključivo godine staža i uplaćeni doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje merilo za konačan iznos prinadležnosti, ili na to utiče još ponešto? Kako kažu u Fondu PIO na isplatu najnižeg iznosa može da utiče prebivalište korisnika, kao i to da li je ostvario pravo na prinadležnost u inostranstvu.
Zakonom o PIO propisano je da se najniži iznos isplaćuje samo ako zbir penzije koja je određena u Srbiji i one koju dobija iz inostranstva nije veći od propisanog najnižeg iznosa.
U skladu sa zakonom i u 2022. godini, uz januarsko usklađenje od 5,5 odsto, ova penzija iznosi 16.884,94 dinara. Najniži iznos prinadležnosti za korisnike poljoprivrednih penzija je 13.274,55 dinara.
Ukoliko je zbir domaće i inostrane penzije veći, onda se korisniku isplaćuje samo ona određena prema opštim zakonskim propisima, na osnovu ostvarenog staža i zarada. U slučaju da je zbir prinadležnosti manji od najnižeg iznosa penzije, korisniku će se isplaćivati razlika do najnižeg iznosa, odnosno zbir penzije koju prima iz inostranstva i one u Srbiji, iznosiće ukupno onoliko koliko je propisani najniži iznos penzije.
Visina inostrane prinadležnosti obračunava se prema važećem deviznom kursu na dan ostvarivanja prava. Kako se pravni propisi u Srbiji i drugim državama razlikuju, dešava se i da penzioner ne ostvari pravo na penziju u Srbiji i u drugoj državi istog dana. Ukoliko je inostrana ostvarena posle penzije u Srbiji, obračunaće se njena visina u dinarskoj vrednosti na dan priznavanja prava i zatim od tog dana odlučiti o isplati razlike do najnižeg iznosa, ili o potpunoj obustavi isplate najnižeg iznosa, objašnjavaju u penzijskom fondu.
O tome da je pravo na penziju utvrđeno u inostranstvu, fond dobija službeno obaveštenje. Ukoliko se o pravu na penziju u inostranstvu prvi put odlučuje, po pravilu će se sačekati na odluku inostranog nosioca osiguranja pre nego što korisniku počne da se isplaćuje penzija uvećana do najnižeg, garantovanog iznosa, kako bi se izbegla eventualna preplata, navode iz penzijskog fonda.
Uticaj prebivališta na korišćenje najnižeg iznosa penzije uređen je međunarodnim sporazumima o socijalnom osiguranju koje primenjuje Srbija sa drugim državama. Ukoliko penzioner koji ima najnižu prinadležnost menja mesto boravka, to jest preseli se iz Srbije u inostranstvo, u obavezi je da o toj promeni odmah obavesti fond u cilju dalje isplate penzije u stranoj zemlji, a i kako bi se proverilo da li se i dalje može isplaćivati najniža prinadležnost.
U protivnom može da dođe do znatnih preplata i neugodnih situacija za penzionera koji će morati preplaćeni iznos da vrati Fondu PIO, iako mu pripada relativno mali iznos penzije. Najčešća preseljenja su u neku od država koje su nastale na prostoru bivše Jugoslavije, a svi sporazumi zaključeni sa tim državama sadrže odredbu da se najniži iznos ne isplaćuje korisniku sa prebivalištem u drugoj državi.
Dakle, ukoliko bi se korisnik prava na najniži iznos penzije preselio iz Srbije u Bosnu i Hercegovinu, njemu bi se od dana promene prebivališta obustavila isplata. Važno je ponoviti i naglasiti da se kao činjenica na osnovu koje se ceni mogućnost primanja najnižeg iznosa uzima prebivalište, a ne to da li se isplata obavlja u Srbiji ili u drugoj državi, kategorični su u penzijskom fondu.
Na primer, onaj ko se preseli u Crnu Goru može da ovlasti drugu osobu da prima penziju u Srbiji, ali to ne znači da će se nastaviti sa isplatom najnižeg iznosa. Jednako postupaju i penzijski fondovi u tim državama, pa tako građani Srbije ne bi mogli da koriste garantovani iznos penzije iz, na primer, Hrvatske.
U Fondu PIO naglašavaju da osim garantovanog, najnižeg iznosa, Zakon o PIO uređuje i pitanje najvišeg, maksimalnog iznosa koji se može odrediti prema važećim propisima. Maksimum je određen tako što pri utvrđivanju visine penzije lični koeficijent može da iznosi najviše 3,8, a što važi za trajanje penzijskog staža od 45 godina, na koliko zakon ograničava obračun. Znači da penzija može da iznosi najviše 155.515,95 dinara.
Ovaj limit znači da se najviši iznos prinadležnosti ograničava istovremeno na dva načina. Prvo, nijedan penzioner ne može da ima lični koeficijent viši od 3,8 iako bi matematički obračun bio viši, a drugo ukupan penzijski staž za obračun visine penzije ograničen je na 45 godina, odnosno navršen staž koji prelazi ovo trajanje ne uzima se u obzir za obračun.
Pored navedenih ograničenja, postoji i ograničenje na nivou svake pojedinačne godine prema kome godišnji lični koeficijent ne može da bude viši od petostrukog iznosa prosečne zarade u Srbiji i o ovom ograničenju se vodi računa pri uplati doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, zaključuju u Fondu PIO.
politika
